* Traktati I Shen Stefanit dhe Shqiperia
Me themelimin e Krizes se re Lindore te viteve ’70 te shekullit XIX nisin perpjekjet e fqinjeve, te mbeshtetur nga Rusia cariste, per copetimin e trojeve shqiptare. Rreziku qe kercenonte kombin shqiptar, sipas projekteve te hartuara ne Beograd dhe ne Athine, “Nacertanijes” (Projektit) dhe “Magalidhese” (Idese se madhe), nisi te behej real me perfundimin e Luftes Ruso-Turke te viteve 1877-1878.
Ndersa ushtria osmane terhiqej me shpejtesi para ushtrive ruse, ushtrite serbe dhe malazeze perfituan nga rasti per te rifilluar luften dhe u futen ne tokat shqiptare te vilajeteve te Shkodres dhe te Kosoves.
Pas humbjes te renda Porta e Larte u detyruar te nenshkruante me 3 mars 1878 ne Shen-Steafn, afer Stambollit, Traktatin e Paqes me Rusine.
Edhe pse ne kete traktat shqiptaret nuk ziheshin ne goje, trojet e tyre coptoheshin shume rende. Gati ghysma e tyre u jepeshin shteteve fqinje slave.
Sipas Traktatit te Shen-Stefanit, Bullgaria do te merrte krahinat shqiptare te Korces, te Pogradecit, te Struges, te Dibres, te Kercoves, te Gostivarit, te Tetoves, te Shkupit, te Kacanikut dhe te Kumanoves. Serbia aneksonte viset veriore te Kosoves, deri ne afersi te Mitrovices. Ndersa Mali I Zi do te merrte Ulqinin, Anamalin, Hotin, Gruden, Kelmendin, Plaven, Gucine, dhe Rugoven; pjesa e tjeter e Shqiperise do te mbetej nen sundimin osman.
Pra viset shqiptare coptoheshin ndermjet kater shteteve te huaja.
Traktati I Shen-Stefanit ngjalli jne shqetesim te pergjithshem dhe te thelle ne mbare Shqiperine. Ng ate kater anet e vendit sidomos nga viset e kercenuara dhe krahinat fqinje me to pati protesta ne te cilat u shpreh vendosmeria per te kundershtuar me te gjitha mjetet zbatimin e te drejtave kombetare ne kuader te Perandorise Osmane. U krijuan menjehere komitete locale, beslidhje krahinore dhe nderkrahinore per tub ere balle rrezikut te pushtimit te ketyre viseve.
Nderkohe traktati I Shen Stefanit kundershtohej edhe nga Fuqite e Medha jonenshkruese. Ato kerkuan rishikimin e tij ne nje mbledhje nderkombetare.
Me themelimin e Krizes se re Lindore te viteve ’70 te shekullit XIX nisin perpjekjet e fqinjeve, te mbeshtetur nga Rusia cariste, per copetimin e trojeve shqiptare. Rreziku qe kercenonte kombin shqiptar, sipas projekteve te hartuara ne Beograd dhe ne Athine, “Nacertanijes” (Projektit) dhe “Magalidhese” (Idese se madhe), nisi te behej real me perfundimin e Luftes Ruso-Turke te viteve 1877-1878.
Ndersa ushtria osmane terhiqej me shpejtesi para ushtrive ruse, ushtrite serbe dhe malazeze perfituan nga rasti per te rifilluar luften dhe u futen ne tokat shqiptare te vilajeteve te Shkodres dhe te Kosoves.
Pas humbjes te renda Porta e Larte u detyruar te nenshkruante me 3 mars 1878 ne Shen-Steafn, afer Stambollit, Traktatin e Paqes me Rusine.
Edhe pse ne kete traktat shqiptaret nuk ziheshin ne goje, trojet e tyre coptoheshin shume rende. Gati ghysma e tyre u jepeshin shteteve fqinje slave.
Sipas Traktatit te Shen-Stefanit, Bullgaria do te merrte krahinat shqiptare te Korces, te Pogradecit, te Struges, te Dibres, te Kercoves, te Gostivarit, te Tetoves, te Shkupit, te Kacanikut dhe te Kumanoves. Serbia aneksonte viset veriore te Kosoves, deri ne afersi te Mitrovices. Ndersa Mali I Zi do te merrte Ulqinin, Anamalin, Hotin, Gruden, Kelmendin, Plaven, Gucine, dhe Rugoven; pjesa e tjeter e Shqiperise do te mbetej nen sundimin osman.
Pra viset shqiptare coptoheshin ndermjet kater shteteve te huaja.
Traktati I Shen-Stefanit ngjalli jne shqetesim te pergjithshem dhe te thelle ne mbare Shqiperine. Ng ate kater anet e vendit sidomos nga viset e kercenuara dhe krahinat fqinje me to pati protesta ne te cilat u shpreh vendosmeria per te kundershtuar me te gjitha mjetet zbatimin e te drejtave kombetare ne kuader te Perandorise Osmane. U krijuan menjehere komitete locale, beslidhje krahinore dhe nderkrahinore per tub ere balle rrezikut te pushtimit te ketyre viseve.
Nderkohe traktati I Shen Stefanit kundershtohej edhe nga Fuqite e Medha jonenshkruese. Ato kerkuan rishikimin e tij ne nje mbledhje nderkombetare.